Marshall B. Rosenberg – kilka słów o życiu i działaniach
Marshall Rosenberg urodził się 6 października 1934 roku w miejscowości Canton w stanie Ohio w Stanach Zjednoczonych. Na drugie imię ma Bertram i podobno lubił być nazywany Marshallem B. Rosenbergiem.
Doktor Rosenberg był nauczycielem z powołania, działaczem na rzecz pokoju i charyzmatycznym wizjonerem ze świetnym poczuciem humoru. Pracował w różnych środowiskach, w 60 krajach na całym świecie – jako mediator w rejonach objętych konfliktami zbrojnymi, jako trener w instytucjach oświaty wszelkiego rodzaju i szczebla, jako mentor dla rodziców. Działał także w środowisku biznesowym i opieki medycznej.
Pochodzenie i doświadczenia
Ze względu na żydowskie pochodzenie (Rosenbergowie byli niepraktykującymi Żydami) w dzieciństwie Marshall doświadczał w szkole niejednokrotnie przemocy. Obserwował też jak kolor skóry, czy nazwisko może wywoływać niebezpieczne reakcje otoczenia. Zastanawiał się na tym, jak to jest, że można być znienawidzonym z powodu cechy, nad którą nie ma się kontroli i o której niewiele się wie.
W kontraście do doświadczeń ze szkoły istotne jest, że młody Marshall B. Rosenberg doświadcza w domu rodzinnym ogromu dobra, solidarności i empatii wobec innych. Jego najbliżsi opiekują się z miłością i oddaniem członkami rodziny.
Te doświadczenia z dzieciństwa mają silny wpływ na zainteresowania Marshalla, na wybór studiów (studia psychologiczne) oraz zawodu. Skłaniają go do refleksji: jak to jest, że jedni wybierają przemoc a inni łagodność i współczucie? Zastanawia się nad naturą człowieka. Jest dobry czy raczej zły?
Mentorzy
Duży wpływ na Marshalla, będącego piątkowym studentem, miało niezaliczenie egzaminu u profesora, który swoją decyzję argumentował, że chce usłyszeć własne zdanie studentów a nie odtwarzanie cudzych myśli. Hakeem otwarcie też krytykuje psychologię kliniczną tamtego czasu i zachęca Rosenberga, aby nie patrzył wyłącznie na pacjentów, lecz także na ich środowisko.
Rosenberg i Hakeem zaprzyjaźniają się, a współpraca ma znaczący wpływ na sposób myślenia Marshalla i wybór kolejnych obszarów jego działania.
Drugim bardzo istotnym nauczycielem dla Marshalla był Carl Rogers, który został jego mentorem. W 1960 roku Rogers przyjmuje Marshalla do programu badawczego dotyczącego efektywności terapii. Między innymi wyniki tych badań podkreślają znaczenie empatii, szczerości, autentyczności oraz równoważności w relacji lekarz–pacjent dla całego procesu leczenia.
Ciekawość, tak obecna w życiu Marshalla, dzięki Hakeemowi i Rogersowi przybrała na sile. Rosenberg jest coraz bardziej przekonany, że warto zaprzestać „terapeutyzowania ludzi” i iść w kierunku: „Nie lecz nas. Naucz nas jak żyć”.
Porozumienie bez Przemocy (NVC)
Z pragnienia wypracowania własnego procesu, który umożliwiałby ludziom konstruktywne podejście do spełniania ich potrzeb, a także prowadzenie życia pełnego sensu, Marshall B. Rosenberg tworzy pod koniec lat 60. pierwowzór Porozumienia bez Przemocy. W kolejnych latach Marshall spisuje i rozwija swój model.
Lata 80. są dla Marshalla i dla NVC okresem konsolidacji. W roku 1983 ukazuje się pierwsze, jeszcze niezbyt obszerne, wydanie „A Model for Nonviolent Communication”, w którym opisane są cztery kroki NVC. Podręcznik Rosenberga „Nonviolent Communication: A Language of Life” z 1998 roku przetłumaczony zostaje na kilkadziesiąt języków.
Center for Nonviolent Communication (CNVC)
W roku 1984 w Sherman, w Teksasie, Rosenberg podąża za radą przyjaciół i w tym samym roku zakłada pozarządową organizację Center for Nonviolent Communication (CNVC, www.cnvc.org), Centrum Porozumienia bez Przemocy.
Centrum zrzesza certyfikowanych trenerów Porozumienia bez Przemocy (na początku 2016 roku ponad 450 osób) i do dziś szerzy naukę Rosenberga. Obecnie można mówić o ruchu światowym. Porozumienie jest obecne na wszystkich kontynentach, w ponad 100 krajach, przypuszczalnie we wszystkich krajach Europy. Certyfikowani trenerzy oraz tysiące osób wspierających CNVC wprowadzają NVC do wielu projektów: do pracy z więźniami, do programów resocjalizacji dzieci, do szkół czy do warsztatów dla organizacji publicznych. Według statystyk CNVC obecnie w warsztatach NVC rocznie bierze udział ponad pół miliona ludzi na całym świecie.
Podróże
Okres po założeniu CNVC w 1984 roku wypełnia wiele podróży. Lista miejsc i krajów, w których Marshall B. Rosenberg prowadzi warsztaty i kształci trenerów jest imponująco długa. Jego wpływ na ruchy społeczne zajmujące się mediacjami konfliktów jest ogromny. Działy kadr w różnej wielkości firmach coraz częściej doceniają NVC.
W 2001 roku Marshall B. Rosenberg wycofuje się z życia publicznego ze względów zdrowotnych. Rosenberg odszedł 7 lutego 2015 roku, w wieku 80 lat. Chorował na nowotwór. Zmarł wśród bliskich, żony oraz dzieci.
Twórca NVC prowadził warsztaty przez ponad trzy dekady na całym świecie. Jego podejście stosuje się w rodzinach, szkołach, podczas terapii oraz w doradztwie, na wielu kierunkach studiów, w organizacjach i firmach oraz podczas negocjacji dyplomatycznych i biznesowych. Także na obszarach dotkniętych kryzysem oraz obszarach zagrożonych wojną sięga się po procesy NVC, aby wspierać dialog między poróżnionymi stronami (np. w Izraelu, Palestynie, Ruandzie i w byłej Jugosławii).